Usuwanie znamion Poznań Dermatologia i Medycyna Estetyczna
Menu
Usuwanie znamion Poznań Dermatologia i Medycyna Estetyczna
Spis treści:
Czerniak złośliwy to najbardziej niebezpieczny nowotwór skóry. Późno wykryte lub nieleczone czerniaki charakteryzują się szybko powstającymi przerzutami, a co za tym idzie – wysoką śmiertelnością. Czerniak jest nowotworem rozwijającym się z melanocytów – komórek barwnikowych skóry. Może rozwinąć się zarówno na skórze niezmienionej – 60%, jak i w obrębie znamion melanocytarnych – 40%.
Powstawanie komórek nowotworowych jest stałym, wręcz fizjologicznym procesem zachodzącym w naszym organizmie. Są one jednak natychmiast eliminowane przez układ odpornościowy, który nie dopuszcza, by taka komórka rozmnażała się dalej. Niestety, czasem dochodzi do „przepuszczenia” patologicznej komórki przez gęste sito nadzoru immunologicznego i powstania szybko namnażającej się populacji komórek nowotworowych. Oczywiście układ odpornościowy zauważa w końcu intruzów, lecz zazwyczaj jest już ich za dużo, by mógł je pokonać. Zachwiane mechanizmy immunologiczne wydaja się być ważne w etiopatogenezie czerniaka, o czym świadczy 5 razy częstsze występowania tego schorzenia u chorych poddanych leczeniu immunosupresyjnemu. Do innych czynników sprzyjających powstaniu czerniaka należą hormony, o czym świadczy częstsze niż w normalnej populacji pojawianie się czerniaka u kobiet ciężarnych lub w okresie dojrzewania.
Najważniejszym jednak czynnikiem wywołującym czerniaka, uznawanym przez cały świat naukowy, jest promieniowanie słoneczne. Dlatego też ochrona przed nim jest podstawowym założeniem profilaktyki czerniaka.
Najczęstsza postać czerniaka – czerniak szerzący się powierzchownie, pojawia się głównie w średnim wieku. Ma on najczęściej postać plamy, nieregularnie przebarwionej, w obrębie której pojawiają się drobne guzki o nierównych zarysach. Dość często pojawia się na kończynach dolnych i tułowiu. Wzrost nowotworu jest raczej powolny, wielomiesięczny.
Czerniak guzkowy pojawia się najczęściej w okolicy głowy, karku i pleców. Częściej pojawia się u mężczyzn, przebieg jest szybki, kilkumiesięczny. Mimo, iż czerniak wywodzi się z komórek barwnikowych, zdarzają się postaci bezbarwnikowe. Są one niezwykle złośliwe, brak barwnika związany jest bowiem z niskim zróżnicowaniem komórek nowotworu i agresywnym wzrostem.
Szybkie rozpoznanie czerniaka jest podstawowym warunkiem zwiększenia szans na jego wyleczenie. Podstawową metodą leczenia jest wycięcie chirurgiczne. Po badaniu histopatologicznym podejmuje się decyzję co do poszerzenia granic wycięcia i usunięcia okolicznych węzłów chłonnych. W przypadkach rozprzestrzenienia się choroby, stosuje się chemioterapię. Powodzenie chemioterapii zależy od wielu czynników i prowadzone jest na oddziałach onkologicznych.
Rokowanie w czerniaku zależy głównie od jego stopnie zaawansowania. Jednym ze sposobów oceny jest tak zwana skala Clarka, określająca grubość nacieku nowotworowego:
1/ Zmiany powierzchowne, dotyczące jedynie naskórka
2/ Zmiany dochodzą do górnej części warstwy brodawkowatej skóry
3/ Zmiany obejmują całą warstwę brodawkowatą skóry
4/ Zmiany dochodzą do warstwy siateczkowatej
5/ Zmiany dochodzą do tkanki podskórnej
Przeżycie 5 letnie waha się w granicach 85% w stadium i pogarsza się wraz z zaawansowaniem choroby.
Mimo iż czerniak jest bardzo groźną chorobą, dawno już minęły czasy, gdy jego rozpoznanie oznaczało wyrok śmierci z powodu braku skutecznych terapii. Obecne nowoczesne metody diagnostyczne, leki i algorytmy terapeutyczne sprawiają, iż nawet w zaawansowanych stadiach choroby, wieloletnie przeżycia są bardzo częste.
Czerniak często rozwija się w obrębie niektórych znamion barwnikowych, dlatego ważna jest ich regularna kontrola dermatoskopowa. Niezależnie od tego, choroba może rozwinąć się też na skórze uprzednio niezmienionej. Sprawą niezmiernie istotną jest codzienna fotoprotekcja, gdyż promieniowanie słoneczne może przyczynić się do rozwoju tej choroby. Badając znamiona, zwracamy szczególną uwagę na następujące parametry, mogące być objawem ich ewolucji w zmianę niebezpieczną:
Podstawową metodą leczenia czerniaka jest leczenie chirurgiczne. W początkowych stadiach choroby daje ono bardzo dużą szansę na całkowite wyzdrowienie. Jeżeli jednak choroba rozprzestrzeniła się poza ognisko pierwotne i powstały przerzuty w węzłach chłonnych czy innych lokalizacjach, konieczne jest leczenie uzupełniające. Zawrotny postęp technologii medycznych sprawia, że nawet w zaawansowanych stadiach czerniaka niektórzy chorzy mogą liczyć na wieloletnie przeżycie. Podstawową grupą leków wykorzystywanych w leczeniu adiuwantowym (uzupełniającym) czerniaka są leki biologiczne. Ich działanie ukierunkowane jest na oddziaływanie na szlaki sygnałowe RAS-RAF-MEK-ERK. Szlaki te odgrywających kluczową rolę w przekazywaniu sygnałów indukujących proliferację komórek nowotworowych. Enzymy regulujące ten proces, takie jak kinaza BRAF lub MEK mogą ulegać mutacji, co powoduje utratę kontroli nad komórkami nowotworowymi i ich niepowstrzymaną proliferację. Do leków stosowanych w tego typu terapiach należą inhibitory BRAF – wemurafenib i dobrafenib oraz inhibitory MEK – trametynib i kobimetynib.
Innymi lekami wykorzystywanymi w terapii czerniaków są leki anty PD1 i anty PD1L – niwolumab i pembrolizumab. Jest to tak zwana terapia nieswoista, ukierunkowana na pobudzenie naturalnych, wrodzonych mechanizmów obronnych organizmu.
Postępy w leczeniu czerniaka i innych groźnych nowotworów sprawiły, że skończyły się już czasy gdy chory umierał w ciągu kilku miesięcy od rozpoznania. Czas przeżycia wydłuża się systematycznie, niektórzy chorzy z zaawansowaną, rozsianą chorobą, osiągają przeżycia nawet 10 letnie.
Profilaktyka czerniaka oparta jest przede wszystkim na unikaniu głównego czynnika sprawczego – promieniowania ultrafioletowego. Od dzieciństwa należy używać kremy przeciwsłoneczne SPF + 50, oraz unikać bezpośredniej, długotrwałej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. W badaniach wykryto istotną zależność między występowaniem czerniaków u dorosłych a epizodami poparzeń słonecznych u dzieci.