Trądzik dotyczy 80-100% populacji do 30 roku życia. U około 90% chorych ma charakter łagodny , u reszty może mieć przebieg ciężki , którego następstwem są blizny i przebarwienia. W przeważającej liczbie przypadków trwa 3-5 lat . zdażają się jednak postaci przewlekłe , ciągnące się ponad 10 lat.
Przyczyny
Do podstawowych zjawisk patogenetycznych ,przyczyniających się do rozwoju trądzika. zaliczane są:
- nadprodukcja łoku , łojotok
- zaburzenia rogowacenia jednostek włosowo – łojowych
- kolonizację gruczołów łojowych przez bakterię Propionibacterium acnes
- rozwój stanu zapalnego
Czynniki zaostrzające
- hormony – zaostrzenie zmian w okresie przedmiesiączkowym
- dieta – zaostrzenie zmian po słodyczach i ostrych potrawach
- leki – steroidy anaboliczne , glikokortykosteroidy, witamina B12, barbiturany
- stres
Postaci kliniczne
- zaskórnikowy
- grudkowo-krostkowy
- ropowiczy
- bliznowcowy
Trądzik – leczenie
Głównym celem leczenia trądzika jest zapobieganie jego następstwom – powstawaniu blizn. Dość rzadko udaje się trądzik całkowicie wyleczyć , najczęściej doprowadzamy do znacznego złagodzenia objawów. Utrzymanie efektu terapeutycznego wymaga zazwyczaj późniejszego leczenia podtrzymującego.
W terapii stosuje się:
Leczenie miejscowe:
- retinoidy
- nadtlenek benzoilu
- kwas azelainowy
- antybiotyki
Leczenie ogólne:
- antybiotyki
- izotretynoina
- antykoncepja hormonalna
- spironolakton
Pielęgnacja skóry trądzikowej
Odpowiednia pielęgnacja skóry trądzikowej odgrywa zasadniczą rolę , wpływając znacząco na nasielenie procesu chorobowego. Najważniesze jest:
- utrzymanie czystości skóry
- nawilżanie
- działanie przeciwzaskórnikowe
- działanie przeciwłojotokowe
Izotretynoina – najskuteczniejszy lek na ciężkie postaci trądziku
Izotetynoina stosowana jest w leczeniu trądziku od ponad trzydziestu lat. Jako jedyny lek działa wielokierunkowa na wszystkie czynniki mające znaczenie w patogenezie choroby: hamuje nadmierne wydzielanie łoju, działa przeciwbakteryjnie, normalizuje procesy rogowacenia oraz redukuje objawy zapalenia.
Izotretynoina wykazuje ponad 80% skuteczność w leczeniu zmian trądzikowych a prawidłowo prowadzona terapia w podobnym odsetku prowadzi do uzyskania trwałych remisji. Choć początkowo stosowana była tylko w najcięższych postaciach schorzenia, obecnie dzięki opracowaniu bardzo bezpiecznych schematów leczenia, można stosować ją także w postaciach lżejszych.
Trądzik jest chorobą mogącą doprowadzić do stałego zeszpecenia, w ciężkich postaciach powstanie mało estetycznych blizn jest prawie regułą. Izotretynoina w znacznym stopniu ogranicza stopień tego powikłania, nie tylko poprzez skuteczne hamowanie procesu chorobowego, ale poprzez wpływ na metaloproteinazy macierzy komórkowej, odgrywające podstawową rolę w procesach hiperproliferacji. Dodatkową korzyścią uzyskiwaną przy stosowaniu Izotretynoiny jest zmniejszenie ryzyka powstania przebarwień pozapalnych, do których dochodzi dość często przy ustępowaniu zmian trądzikowych.
Izotretynoina może być stosowana już od dwunastego roku życia. Powinna być przyjmowana dwa razy dziennie podczas posiłków, najlepiej zawierającym komponentę tłuszczową, zwiększającą znacznie biodostępność leku. Przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać badania poziomu enzymów wątrobowych oraz u kobiet – testy ciążowe, gdyż izotretynoina działa teratogennie na płód. Do efektów ubocznych, mogących wystąpić podczas stosowania leku należą; suchość skóry, świąd, wysychanie spojówek, wtórne infekcje bakteryjne, zapalenia czerwieni wargowej, bóle głowy, wypadanie włosów i inne.
Uwaga !!! – wszelkie mechaniczne zabiegi oczyszczające powinny być wyeliminowane. Poza doraźnym efektem opróżnienia krost i poczucia że ” coś się zrobiło” , nie przyczyniają się one do złagodzenia przebiegu choroby, mogą ją za to zaostrzyć.
Trądzik – 10 sposobów pozwalających złagodzić przebieg trądzika (źródło: Ayren Jackson-Cannady, webmd.com)
-
Odpowiednia ilość snu
Badania nad snem wykazują, iż odpowiednia jego ilość działa zbawiennie na nasz układ nerwowy i pozwala zredukować poziom stresu, towarzyszący każdemu z nas w życiu codziennym. Okazuje się, że każda godzina o którą wysypiamy się mniej w nocy, niż potrzebujemy do regeneracji, zwiększa poziom stresu o 14% w ciągu następnego dnia. Jako że stres zwiększa poziom kortykosteroidów we krwi, a hormony te zmieniają strukturę skóry i pogarszają przebieg trądzika – regularne wysypianie się wpływa korzystnie na przebieg choroby. Jedną z podstawowych rzeczy gwarantujących zdrowy sen jest też temperatura otoczenia, za optymalną przyjmuje się 18-20 stopni Celsjusza.
-
Zwróć uwagę na dietę
Niektóre potrawy szybko podwyższają poziom cukru, tym samym powodując wyrzut insuliny przez trzustkę. Insulina wywiera niekorzystny wpływ na skórę, z jednej strony pobudzając gruczoły łojowe a z drugiej indukując procesy prowadzące do ich zaczopowania. Ogranicz więc pokarmy zawierające cukry i spróbuj wprowadzić więcej produktów zbożowych, fasoli oraz innych warzyw. Wyeliminuj makarony, biały ryż, białe pieczywo, cukier.
-
Zwiększ aktywność fizyczną
Aktywność fizyczna zwiększa przepływ krwi w naczyniach skórnych, działając zbawiennie na jej funkcjonowanie. Ćwiczenia zmniejszają też poziom stresu, którego wpływ na pogorszenie zmian trądzikowych jest udowodniony. Wysiłek powinien być jednak dawkowany racjonalnie, gdyż towarzyszące mu pocenie się, może prowadzić do pogorszenia zmian skórnych. Z tego też względu pamiętajmy o prysznicu po każdej większej aktywności.
-
Pij więcej wody
Zwiększenie ilości wody dostarczanej do organizmu jest najlepszym sposobem na „wypłukanie” z niego szkodliwych toksyn. Mimo że nie ma wystarczających naukowych dowodów na udział toksyn w patogenezie trądzika, spożywanie 2-3 litrów dziennie działa korzystnie na funkcjonowanie skóry i warto o tym pamiętać.
-
Używaj kremów z filtrem przeciwsłonecznym.
Wielu chorych z trądzikiem traktuje promienie słoneczne jak przyjaciela, zauważając korzystny ich wpływ na swoją cerę. W perspektywie długoterminowej działają one jednak niekorzystnie, indukując przewlekłe procesy zapalne, przyczyniające się do znacznego pogorszenia zmian trądzikowych. Dodatkowo, niezależnie od wpływu na zmiany trądzikowe, promieniowanie słoneczne jest główną przyczyną powstawania zmian nowotworowych, z czerniakiem włącznie. Krem z filtrem musi być odpowiednio dobrany, gdyż niektóre zawierają czynniki podrażniające i pogarszające zmiany trądzikowe.
-
Spożywaj dużo produktów zawierających kwasy tłuszczowe omega-3
Kwasy tłuszczowe omega-3 kontrolują produkcję leukotrienów B4, powodujących zwiększenie produkcji łoju i indukujących skórne procesy zapalne. Kwasy tłuszczowe omega-3 można spożywać w formie dostępnych w handlu suplementów, lub też spożywając orzechy włoskie, owoce awokado, nasiona lnu, mięso łososia.
-
Oczyszczaj twarz 2 razy dziennie
Na twarzy znajduje się dużo więcej gruczołów łojowych niż w innych regionach ciała. Pamiętajmy, że cały czas produkują one łój, który musi znaleźć ujście. Makijaż, kurz, pot i zwykły brud utrudniają przepływ wydzieliny, tym samym prowadząc do jej zalegania i pogorszenia stany skóry. Dlatego tak ważne jest, co najmniej dwukrotne w ciągu dnia, dokładne, delikatne oczyszczenie skóry ze wszelkich nieczystości. Wszystkie stosowane preparaty powinny posiadać adnotacje, iż są przeznaczone do pielęgnacji skóry trądzikowej.
-
Stosuj delikatny peeling mechaniczny kilka razy w tygodniu
Oczyszczanie mechaniczne skóry udrażnia zaczopowane gruczoły, stosuj specjalnie przeznaczone do tego celu kremy peelingujące a następnie nawilż oczyszczoną skórę delikatnym emolientem.
-
Regularnie czyść swój telefon komórkowy
Telefon komórkowy jest niezwykle przyjaznym środowiskiem dla wszelkiej maści bakterii. Ciepły, często przykładany do wilgotnej skóry, co chwilę dotykany palcami dostarczającymi nowe miroorganizmy. Niewielu z nas zdaje sobie sprawę, jak wiele bakterii bytuje na naszym urządzeniu i jak niekorzystny wpływ mogą one mieć na naszą skórę. Dlatego też oczyszczajmy chociaż raz dziennie telefon płynem odkażającym i używajmy słuchawki jak często się da.
-
Zwróć uwagę na prawidłową technikę pielęgnacji fryzury
Wszelkie szampony, olejki, lakiery i żele do włosów mogą wywierać toksyczny wpływ na skórę i przyczyniać się do pogorszenia zmian trądzikowych. Dlatego też używaj je zawsze przed umyciem twarzy, nigdy po.