Obumieranie tłuszczowe (tłuszczowate) jest schorzeniem polegającym na degeneracji kolagenu, połączonym z odczynem ziarniniakowym, pogrubieniem ścian naczyń krwionośnych, oraz powstawania depozytów tkanki tłuszczowej. Głównym symptomem choroby są owrzodzenia postające w następstwie urazów. W rzadkich przypadkach owrzodzeniom towarzyszy infekcja bakteryjna, są też nieliczne doniesienia o rozwoju raka kolczystokomórkowego w obrębie chronicznych, długo utrzymujących się ognisk. Obumieranie tłuszczowe jest jest chorobą związaną z cukrzycą . Co prawda tylko 1% cukrzyków cierpi na to zaburzenie , z drugiej strony aż 40 % pacjentów z obumieraniem tłuszczowym to diabetycy. Czasami obumieranie tłuszczowe jest zwiastunem cukrzycy , poprzedzając jej pojawienie się . W 85 % przypadków obumieranie tłuszczowe lokalizuje się na podudziach . Ogniska o żółtym , czerwonym lub brązowym zabarwieniu są dość dobrze odgraniczone od otoczenia i zajmują zawsze ( pomijając początkowe stadium choroby) oba podudzia, Zmiany są bardzo wrażliwe na urazy , nawet niewielkie ukłucie może spowodować trudno gojące się owrzodzenia – które występują w 30 % ognisk.
Obumieranie tłuszczowe goi się bardzo powoli , pozostawiając po sobie obszary zaniku z uszkodzymi gruczołami potowymi i mieszkami włosowymi.
Leczenie opiera się niekiedy na stosowaniu silnych kortykosteroidów , zarówno zewnętrznie jak i doogniskowo ( film poniżej) .
Obumieranie tłuszczowe (tłuszczowate) – etiologia
Pomimo intensywnych badań naukowych, nie udało się do tej pory jednoznacznie ustalić przyczyny rozwoju choroby. Dowiedziony jest silny związek obumierania tłuszczowego z cukrzycą, oraz podobieństwo zmian naczyniowych występujących w obu schorzeniach. Obumieranie tłuszczowe występuje jednak nie tylko u chorych na cukrzycę, dlatego też poszukiwano innych możliwych przyczyn choroby. Jedna z teorii wskazuje na rolę złogów w ścianach naczyń złożonych z immunoglobulin, trzeciej składowej dopełniacza oraz fibrynogenu u chorych na obumierania tłuszczowe. Część badaczy wierzy, że właśnie zapalenie naczyń spowodowane obecnością określonych przeciwciał leży u podstaw choroby.
Następna teoria skupia się na obecności nieprawidłowego kolagenu u chorych na obumieranie tłuszczowe. Nieprawidłowe sieciowanie kolagenu spowodowane zaburzeniami enzymatycznymi odpowiedzialne ma być za pogrubienie ścian naczyń u pacjentów.
Inna teoria wskazuje na rolę urazów i następowych procesów zapalnych oraz zaburzeń metabolicznych. Nieprawidlowa migracja prowadząca do zwiększenia liczby makrofagów, tłumaczyć mogą tworzenie się ziarniniaków w obumieraniu tłuszczowatym.
Nie stwierdzono do tej pory genetycznych skłonności do rozwoju choroby.
Wieku badaczy wskazuje na potencjalną kluczową rolę czynnika martwicy nowotworów alfa (TNF alpha-tumor necrosis factor). Jego podwyższony poziom wykrywa się w skórze oraz surowicy pacjentów z rozsianym ziarniniakiem obrączkowatym jak i z obumieraniem tłuszczowym.
W dużych badaniach u pacjentów z pierwszym typem cukrzycy, stwierdzono, że równoczesne występowanie obumierania tłuszczowego towarzyszy jej cięższym postaciom, z gorszą kontrolą metaboliczną, dłużej trwającą, wymagającą stosowania wyższych dawek insuliny. Choroba ta spotykana jest także częściej u pacjentów z celiakią oraz z podwyższonym poziomem przeciwciał przeciwtarczycowych.
Obumieranie tłuszczowe najczęściej spotyka się u kobiet w średnim wieku. Owrzodzenia przewlekłe występują u około 33% pacjentów, częściej u mężczyzn chorych na cukrzycę. Przeciwciała przeciwtarczycowe spotyka się u 15% pacjentów chorujących na obumieranie tłuszczowe. Obumieranie tłuszczowe wystąpić może także u osób otyłych, z przewlekłymi chorobami serca oraz z zaburzeniami metabolizmu lipidów.
Epidemiologia
Średni wiek pojawienia się choroby to 30 lat, ale oczywiście pojawić się ona może w każdym wieku, od niemowlęctwa do ósmej dekady życia. Obumieranie tłuszczowe rozwija się zazwyczaj u osób młodszych, chorujących na cukrzycę, częściej u kobiet.
Rokowanie
Leczenie obumierania tłuszczowego jest trudne,często nie przynosi satysfakcjonujących efektów. Choroba zazwyczaj jest przewlekła, z nieprzewidywalnym przebiegiem , możliwością bliznowacenia. W przypadkach owrzodziałych ognisk wywołanych urazem, wskazuje się na częstsze niż w zdrowej populacji występowanie raka kolczystokomórkowego. Próby kosmetyczego leczenia przynoszą umiarkowane rezultaty, zazwyczaj polegające na zahamowaniu powiększania się poszczególnych ognisk, które mogą przejść w formę przewlekłą. Obecność owrzodzeń wymaga intensywnego, długotrwałego leczenia, w celu ograniczenia bolesności i ewentualnego zakażenia bakteryjnego.